Architektura lat 80. XX wieku była przez długi czas błędnie pomijana. Jest to jednak bardzo ciekawy okres, w którym nastąpiła ponowna refleksja nad koncepcją modernizmu i jego narzędzi. Reżimy państwowo-socjalistyczne w Europie Wschodniej zapożyczyły te narzędzia i starały się bronić często niezwykle uproszczonego i technokratycznego ich stosowania, powołując się na potrzebę racjonalnego, centralnego zarządzania państwem. Wszystko to służyło kreowaniu wizji społeczeństwa sprawiedliwego społecznie, w którym codzienne potrzeby materialne obywateli będą w pełni zaspokojone. Lata 80. to czas, kiedy stało się już więcej niż jasne, że ta wizja i instrumenty inżynierii społecznej, które miały ją osiągnąć, zawiodły. Pięcioletni projekt badawczy NAKI II, realizowany w ramach programu Ministerstwa Kultury w Czechach, skupiał się na badaniu różnych aspektów architektury lat 80. i perspektywach podejścia do niej. W ramach projektu zbadano przemiany różnych kategorii typologicznych (przedstawionych w książce (A)typ…, 2019) i niezrealizowane wizje architektów (w książce Nepostavená…, 2020), a badacze przeprowadzili wywiady z ich współczesnymi (w książce Rozhovory…, 2020) oraz opisali typowe strategiestosowane przez architektów w latach 80. (w książce Improvizace…, 2021), a także, co nie mniej ważne, spojrzenie na ruchy polityczne i społeczne (w książce Ambice…, 2022). Badania obejmowały literaturę współczesną i źródła znajdujące się w archiwach publicznych i prywatnych, z uwzględnieniem przekazów ustnych oraz badań poszczególnych budynków in situ. Poszczególne sekcje badań i ich opublikowane wyniki pokrywają i uzupełniają się nawzajem, a ostatecznie mają na celu jak najpełniejszy opis skomplikowanego i niejednoznacznego okresu w naszej historii oraz roli architekta we współczesnym społeczeństwie. Najciekawszym obszarem twórczości architektonicznej lat 80. XX wieku były budynki użyteczności publicznej, które we frapujący sposób odzwierciedlają problemy późnego, nieprzejrzystego, socjalistycznego (totalitarnego) społeczeństwa i upadku technokratycznego rozumienia idei modernistycznej, ale są także znakomitą ilustracją ambicji architektów szukających ścieżki alternatywnej.